Το νευρικό σύστημα αποτελεί το σύστημα που ρυθμίζει και ελέγχει την λειτουργία όλων των οργάνων του ανθρωπίνου σώματος, καθώς επίσης και την μεταξύ τους αρμονική συνεργασία. Αποτελεί επίσης την έδρα των ψυχικών λειτουργιών και επιπλέον μέσω των αισθητήριων οργάνων (μάτι, αυτί, δέρμα, γλώσσα, μύτη) συμβάλλει στην αντίληψη του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο.

Αποτελείται κυρίως από εξειδικευμένα κύτταρα, τους νευρώνες, των οποίων η λειτουργία είναι να υποδέχονται αισθητικά ερεθίσματα και να τα μεταφέρουν στα εκτελεστικά όργανα, δηλαδή τους μυς και τους αδένες.

Εξέλιξη

Στους μονοκύτταρους οργανισμούς (Πρωτόζωα) η υποδοχή των ερεθισμάτων από το εξωτερικό περιβάλλον, η μεταβίβασή τους και η απάντηση σε αυτά γίνεται μέσω του κυτταροπλάσματος. Στους πολυκύτταρους οργανισμούς εξελίχτηκαν εξειδικευμένα κύτταρα, τα νευρικά, για την επιτέλεση αυτών των διαδικασιών. Τα νευρικά κύτταρα, ανάλογα με την πολυπλοκότητα του οργανισμού, διατάσσονται κατάλληλα σχηματίζοντας ένα ενιαίο λειτουργικό σύστημα, το νευρικό, η τελειότερη μορφή του οποίου απαντάται στα Θηλαστικά και, ιδίως, στον Άνθρωπο. Τα πρώτα ίχνη νευρικού συστήματος εμφανίζονται στα Κοιλεντερωτά στα οποία τα νευρικά κύτταρα οργανώνονται με τέτοιον τρόπο ώστε τα διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα να καθορίζουν τις κινήσεις των μυών τους. Η πρώτη ένδειξη ύπαρξης κεντρικού νευρικού συστήματος εμφανίζεται στους Σκώληκες, στους οποίους υπάρχει ένα ζεύγος ομάδων από οργανωμένα νευρικά κύτταρα που συντονίζουν την λειτουργία των υπολοίπων. Τα Σπονδυλωτά διαθέτουν κεντρικό νευρικό σύστημα με την μορφή του νωτιαίου μυελού, το κεφαλικό άκρο του οποίου εξελίχθηκε στα ανώτερα σπονδυλωτά σε εγκέφαλο, καθιστώντας έτσι το νευρικό σύστημα ικανό για πολυπλοκότερες λειτουργίες όπως τις ψυχικές και πνευματικές.

Υποδιαίρεση

Το ανθρώπινο νευρικό σύστημα διαιρείται σε δύο μεγάλα τμήματα, το καθένα από τα οποία διαιρείται σε επιμέρους τμήματα:

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Αποτελείται από τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, οι οποίοι προστατεύονται από το κρανίο και τη σπονδυλική στήλη αντίστοιχα και αποτελούν τα κύρια κέντρα όπου γίνεται η διαπλοκή, η συσχέτιση και η ολοκλήρωση των νευρικών πληροφοριών.

Ανατομία Εγκεφάλου-Περιφερικό Νευρικό Σύστημα

ο εγκέφαλος βρισκεται μεσα στην κρανιακη κοιλοτητα. Εχει βαρος 1300-1400 γραμμαρια στον ανδρα και στην γυναικα 1200-1300 στην γυναικα.Η εμβρυολογικη του καταγωγη ειναι απο το κεφαλικο ακρο του μυελικου σωληνα το οποιο χωριζεται με περισφιξεις, αρχικα μεν σε τρια ανευρισματα που ειναι το προσθιο, το μεσο, και το οπισθιο εγκεφαλικο κυστιδιο. Τελικα δε σε πεντε με διαιρεση του προσθιου σε τελικο και διαμεσο και του οπισθιου σε οπισθιο και εσχατο. Απο τα πέντε αυτά εγκεφαλικα κυστίδια διαπλάθονται τα πέντε τμηματα του εγκεφαλου που είναι ο τελικος εγκεφαλος με τα δυο ημισφαιρια, ο διαμεσος εγκεφαλος με τους οπτικους θαλαμους, ο μεσος εγκεφαλος με το τετραδυμο και τα εγκεφαλικα σκελη, ο οπισθιος εγκεφαλος με τη γεφυρα και την παρεγκεφαλιδα και τλεος με τον εσχατο εγκεφαλο με τον προμηκη μυελο . η διαιρεση του εγκεφαλου χωριζεται σε τρια μερη τα δυο ημισφαιρια, το στελεχος και την παρεγκεφαλιδα. ο τελικος εγκεφαλος αποτελειται απο τα δυο ημισφαιρια τα οποια χωριζονται με την επιμηκη σχισμη του εγκεφαλου και απο την παρεγκεφαλιδα με την εγκαρσια σχισμη. Τα ημισφαιρια συνδεονται μεταξυ τους με συνδεσμους και σχηματιζουνστο εσωτερικο τους μια κοιλότητα που ονομαζεται πλάγια κοιλία.Σε καθε ημισφαιριο διακρίνουμε τρεις επιφανειες την εξω, την εσω, και την κάτωεπίσης και τρια χείλη,τα ανω,τα εξω, και τα εσω. Τρείς πόλους που ειναι ο μετωπιαιος , ο ινιακός και ο κροταφικός.ο ρινικός εγκεφαλος αποτελειται απο μια κεντρικη μοιραπου φέρεται γυρω απο το μεσολοβιο και μια περιφερικη. Η κεντρικη μοιρα σχηματιζει δυο ομοκεντρες έλικες γυύρω απο το μεσολοβιο εκ των οποιων η εξω ονομάζεται ψαλιδωτή ενω η έσω έχει ιδιαιτερα ατροφήσει στον ανθρωπο και βρίσκεται διασπασμενη σε πολλές μικρές έλικες. Αποτελείται από τα εγκεφαλικά και τα νωτιαία νεύρα με τα νευρικά γάγγλιά τους. Υποδιαιρείται περαιτέρω σε:

* Απαγωγό τμήμα (οι νευρώνες του απάγουν σήματα από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό προς τους περιφερικούς ιστούς) .
* Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα: λειτουργεί ακούσια και ρυθμίζει τις καθημερινές ανάγκες χωρίς τη συνειδητή συμμετοχή του νου. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα ελέγχει όργανα, ιστούς και αδένες στο σώμα. Διακρίνεται σε:

1. Συμπαθητικό σύστημα, το οποίο προετοιμάζει το σώμα για αυξημένες απαιτήσεις ετοιμότητας.
2. Παρασυμπαθητικό σύστημα, που έχει σκοπό την εξοικονόμηση και εναποθήκευση ενέργειας.
3. Σωματικό σύστημα: είναι υπεύθυνο για εκούσιες λειτουργίες.
4. Προσαγωγό τμήμα (οι νευρώνες του προσάγουν πληροφορίες από την περιφέρεια προς το κεντρικό νευρικό).

Τα κύτταρα του νευρικού συστήματος

Το νευρικό σύστημα αποτελείται από δύο κατηγορίες κυττάρων, τους νευρώνες και τα νευρογλοιακά κύτταρα. Οι νευρώνες είναι τα βασικά κύτταρα του νευρικού συστήματος. Η δομή τους περιλαμβάνει χαρακτηριστικές δομές, τις αποφυάδες που ονομάζονται άξονες και δενδρίτες. Οι νευρώνες διαθέτουν δύο σημαντικές ιδιότητες, την αγωγιμότητα και την διεγερσιμότητα. Μεταδίδουν το ερέθισμα με την μορφή ηλεκτρικών παλμών. Άλλα χαρακτηριστικά τους είναι ότι έχουν πολύ μεγάλο χρόνο ζωής, σταματούν να αυτοδιαιρούνται από την στιγμή που αρχίζουν να λειτουργούν στο νευρικό σύστημα και απαιτούν μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Τα νευρογλοιακά κύτταρα έχουν υποστηρικτικό ρόλο και βοηθούν στην διατήρηση του περιβάλλοντος των νευρώνων.

Ο άξονας του νευρώνα συνήθως περιέχει μία χαρακτηριστική ουσία, την μυελίνη, η οποία καθορίζει και την αγωγιμότητά του. Η μυελίνη παίζει ρόλο μονωτή αποτρέποντας την διαρροή ιόντων στην μεμβράνη του άξονα. Υπάρχουν και σημεία που ο νευροάξονας εμφανίζεται γυμνός και αυτά ονομάζονται κόμβοι Ρανβιέ. Οι νευρώνες κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τον αριθμό των αποφυάδων τους και ανάλογα με την λειτουργία τους. Έτσι διακρίνονται σε μονοπολικούς, πολυπολικούς, αισθητικούς, κινητικούς, συνδετικούς.

Οι νευρώνες είναι η βάση των αισθητηρίων των οργανισμών. Τα αισθητήρια διαμορφώνουν την αντίληψη ενός οργανισμού για το περιβάλλον του. Οι εξειδικευμένοι νευρώνες που ανιχνεύουν ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον ονομάζονται αισθητικοί υποδοχείς. Χαρακτηριστικό των αισθητικών υποδοχέων είναι ότι είναι ευαίσθητοι μόνο σε συγκεκριμένη κατηγορία ενέργειας και ανερέθιστοι σε άλλες μορφές.

Συστήματα οργάνων
αναπαραγωγικό σύστημα | αναπνευστικό σύστημα | ανοσοποιητικό σύστημα | απεκκριτικό σύστημα | ενδοκρινικό σύστημα | ερειστικό σύστημα | καρδιαγγειακό σύστημα | λεμφικό σύστημα | μυικό σύστημα | νευρικό σύστημα | πεπτικό σύστημα

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License