Πολ Έρντος

Ο Πολ Έρντος (Ουγγρικά: Erdős Pál, 26 Μαρτίου, 1913 – 20 Σεπτεμβρίου, 1996), ήταν ένας εξαιρετικά παραγωγικός (και διαβόητα εκκεντρικός) Ούγγρος μαθηματικός. Με εκατοντάδες συνεργάτες, εργάστηκε σε προβλήματα Συνδυαστικής, Θεωρίας γραφημάτων, Θεωρίας αριθμών, κλασικής ανάλυσης, Θεωρίας προσεγγίσεων, Θεωρίας συνόλων και Θεωρίας πιθανοτήτων.

Βίος

Ο Πολ Έρντος γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, της Ουγγαρίας ως Erdős Pál, /ɛrdøːʃ/. Καθώς τα αδέλφια του πέθαναν πριν γεννηθεί σε ηλικία 3 και 5 ετών αντίστοιχα, ήταν το μόνο παιδί της Άννα και τους Λάγιος Έρντος. Οι γονείς του ήταν αμφότεροι Εβραίοι μαθηματικοί μιας ζωντανής διανοητικά κοινότητας.[1] Στην ηλικία των τριών ετών μπορούσε να υπολογίσει πόσα δευτερόλεπτα, είχαν ζήσει οι φίλοι της οικογένειας (Hoffman 1998). Ο Έρντος από νωρίς ήταν παιδί-φαινόμενο και σύντομα θεωρήθηκε μαθηματική διάνοια από τους συγχρόνους του.

To 1934, ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή του στα Μαθηματικά[2]. Εξαιτίας του αυξανόμενου αντισημιτικού ρεύματος έφυγε για το Μάντσεστερ την ίδια χρονιά ως επισκέπτης λέκτωρ. Το 1938, αποδέχθηκε την πρώτη του θέση στην Αμερική ως υπότροφος στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Από τότε ανέπτυξε τη συνήθεια να ταξιδεύει από campus σε campus. Δεν μπορούσε να μείνει επί μακρόν σε κάποιον τόπο, κάτι που τον χαρακτήρισε αμετάκλητα έως τον θάνατό του.

Τα αποκτήματα δε σήμαιναν τίποτε για τον Έρντος. Τα προσωπικά του αντικείμενα χωρούσαν σε μία βαλίτσα, όπως υπαγόρευε το ελεύθερο στυλ του. Τα βραβεία και άλλα χρηματκά ποσά που κέρδιζε είτε τα έδινε σε όσους είχαν ανάγκη ή τα ξόδευε σε σημαντικούς σκοπούς. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως περιπλανώμενος, ταξιδεύοντας ανάμεσα σε συνέδρια και τα σπίτια συναδέλφων του σε όλον τον κόσμο. Θεωρείται τυπική εικόνα για τον Έρντος η ξαφνική του εμφάνιση στο κεφαλόσκαλο της πόρτας ενός συναδέλφου του και η αναγγελία το «μυαλό μου είναι ανοικτό». Έμενε όσο χρειαζόταν για να συνεργαστεί μαζί τους σε κάποια δοκίμια και έφευγε λίγες μέρες αργότερα. Σε πολλές περιπτώσεις ρωτούσε τον παρόντα συνεργάτη του ποιον θα έπρεπε να επισκεφθεί κατόπιν.

Ο συνεργάτης του Άλφρεντ Ρένυϊ είπε πιθανώς ότι, «ένας μαθηματικός είναι μηχανή που μετατρέπει τον καφέ σε θεωρήματα» και ο Έρντος έπινε απίστευτες ποσότητες. (Αυτή η αναφορά αποδίδεται συχνά στον Έρντος αλλά φαίνεται πως δεν προέρχεται από το Ρένυϊ)[3]. Μετά το 1971 άρχισε να πίνει αμφεταμίνες για να διατηρεί το μυαλό του σε εγρήγορση. Ένας από τους πολλούς συναδέλφους του που ανησυχούσαν ο Ρον Γκράχαμ) έβαλε μαζί του στοίχημα $500 ότι δεν μπορούσε να σταματήσει την ουσία για ένα μήνα. Ο Έρντος κέρδισε το στοίχημα, αλλά παραπονέθηκε ότι τα μαθηματικά πήγαν επίσης ένα μήνα πίσω: «Προηγουμένως, όταν κοίταζα ένα λευκό χαρτί ο νους μου γέμιζε με ιδέες. Τώρα το μόνο που βλέπω είναι μια λευκή κολλα χαρτί». Αφότου κέρδισε το στοίχημα, επέστρεψε στις αμφεταμίνες.

Ο Έρντος είχε το δικό του ειδικο λεξιλόγιο: μιλούσε για «Το Βιβλίο», ένα φανταστικό βιβλίο στο οποίο ο Θεός είχε καταγράψει τις καλύτερες και τις ωραιότερες αποδείξεις μαθηματικών θεωρημάτων. Σε μία διάλεξή του το 1985 φέρεται πως είπε, "Δε χρειάζεται να πιστεύετε στον Θεό, αλλά θα έπρεπε να πιστεύετε στο «Βιβλίο». Ο ίδιος αμφισβητούσε την ύπαρξη Θεού, τον οποίο αποκαλούσε «ο Υπέρτατος Φασίστας»[4]. (Όταν τα ουγγρικά στρατεύματα ενώθηκαν με τους Γερμανούς στην επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας 1941, ένας αξιωματούχος της Ουγγρικής Καθολικής εκκλησίας παρείχε τις ευλογίες του. Αυτό έκανε τον Έρντος να σκεφτεί ότι ο Θεός είναι ο Υπέρτατος Φασίστας). Κατηγορούσε αυτόν τον Υπέρτατο Φασίστα ότι κρατούσε τις καλύτερες μαθηματικές αποδείξεις για τον εαυτό του. Όταν έβλεπε κάποια ιδιαίτερα όμορφη μαθηματική απόδειξη αναφωνούσε, «Αυτό είναι από Το Βιβλίο!».

Σημειώσεις - παραπομπές

1. ↑ Η εβραϊκή κοινότητα της Βουδαπέστης έβγαλετουλάχιστον έξι αξιόλογους διανοητές πλην του Έρντος: για παράδειγμα ο φυσικός και μαθηματικός Γιουτζήν Βίγκνερ (Wigner Jenő στα Ουγγρικά), ο φυσικός Έντουαρντ Τέλλερ (Teller Ede), ο φυσικός Λήο Τζίλαρντ (Leó Szilárd), ο μαθηματικός και πολυμαθής Τζον βον Νόυμαν (Neumann János), ο φυσικός Ντένις Γκάμπορ (Gábor Dénes) και ο φιλόσοφος Γκέοργκ Λούκατς (Lukács György).

2. ↑ Ο επιβλέπων του Έρντος του στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης ήταν ο Λέοπολντ Φέτζερ (ή Fejér Lipót), σύμβουλος επίσης του Τζον βον Νούμαν, του Τζορτζ Πόλυα και του Πολ Τουράν.

3. ↑ Βιογραφία του Alfréd Rényi από τους J.J. O'Connor και E.F. Robertson.

4. ↑ Schechter, Bruce. My Brain Is Open: The mathematical journeys of Paul Erdos, New York, Simon & Schuster, 1998, 70-71

Βιβλιογραφία

* Aigner, M., Ziegler, G.M., Hofmann, K.H.; Proofs from THE BOOK (3/e). Springer, 2004. ISBN 3540404600.

* Hoffman, Paul, The man who loved only numbers. Hyperion, 1998. ISBN 0786863625.

* The Mathematics Genealogy Project - Paul Erdős

* Schechter, Bruce. My brain is open: The mathematical journeys of Paul Erdős. New York: Simon & Schuster, 1998, ISBN 9780684846354; paperback ed Touchstone, 2000. ISBN 0684859807(biography)

Δικτυακοί τόποι

* Το N είναι ένας Αριθμός: πορτραίτο του Paul Erdős

* Επισκόπηση της ζωής του Έρντος από την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία

* Jerry Grossman at Oakland University. The Erdös Number Project

* Ο άνθρωπος που αγαπούσε μόνο τους Αριθμούς - Royal Society Public Διάλεξη του Paul Hoffman (RealVideo)

* Η βιογραφία του στο Hungary.hu

* Washington Post

* Μια προσφορά στον Paul Erdős (ανέκδοτα)