Το Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος (ΣΚΣ, The Carpal Tunnel Syndrome) είναι μια συχνή πάθηση των χεριών, ιδίως των γυναικών. Η αναλογία γυναικών – ανδρών είναι 9:1[1]. Τα βασικά συμπτώματα της παθήσεως είναι πόνοι στα χέρια και μουδιάσματα στα δάκτυλα[2]. Η πάθηση δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, αλλά ενοχλητική και συνήθως εάν δεν κάνει κάποιο κύκλο μετά τον οποίο αυτοϊάται, διατρέχει χρονικό διάστημα 5-10 ετών οπότε τα ενοχλήματα σταματούν αλλά στα χέρια παραμένουν ατροφίες και μυϊκή αδυναμία. Αυτός είναι ο κύριος λόγος πού είναι απαραίτητη η θεραπεία.

Ιστορία

Το Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος υπήρχε πάντα ως πάθηση, αλλά την πρώτη σχετική δημοσίευση έκανε το 1853 ο Γάλλος ιατρός J. Paget. Την πρώτη παθοφυσιολογική περιγραφή έκαναν το 1913 οι Γάλλοι Νευρολόγοι P. Marie και C. Foix, σε ασθενή με αμφοτερόπλευρο ΣΚΣ χωρίς ιστορικό τραυματισμού. Είναι και οι πρώτοι συγγραφείς πού εντόπισαν το πρόβλημα στην πίεση τού Μέσου Νεύρου από τον Εγκάρσιο Σύνδεσμο του Καρπού και συνέστησαν χειρουργική θεραπεία διάνοιξης, με σκοπό την πρόληψη τής ατροφίας τού θέναρος, αλλά ουδείς χειρουργός τής εποχής τόλμησε να πραγματοποιήσει την επέμβαση. Όλως παραδόξως, παρότι οι Γάλλοι πρώτοι περιέγραψαν την πάθηση, την πρώτη χειρουργική επέμβαση για ΣΚΣ έκανε ο Αμερικανός Learmonth το έτος 1933, μάλλον όμως χωρίς επιτυχία. Η εγχείρηση πέρασε απαρατήρητη. Την δεύτερη επέμβαση στην ιστορία, επιτυχημένη αυτή τη φορά, έκανε στο Σικάγο των ΗΠΑ ο H.W. Woltman το έτος 1941, σε ασθενή με μεγαλακρία. Πάλι όμως η εγχείρηση πέρασε απαρατήρητη. Οι πρώτες δημοσιεύσεις για το ΣΚΣ στη διεθνή βιβλιογραφία, άρχισαν να εμφανίζονται μεταπολεμικά. Πάντως, η πάθηση αναφέρεται στη Νευρολογία Σκαρπαλέζου το έτος 1975 [3] με την σημείωση ότι «περιγράφηκε σχετικά πρόσφατα». Είναι άγνωστο πότε και από ποιόν έγινε η πρώτη εγχείρηση Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος στην Ελλάδα. Μάλλον έγινε από τον Ορθοπεδικό Εμμανουήλ Φραγκιαδάκη στο Νοσοκομείο ΚΑΤ το έτος 1976 και είχε διάρκεια 3 ώρες. Ήδη από το έτος 1986 η εγχείρηση ΣΚΣ άρχισε να γίνεται από ιατρούς της Κλινικής Μικροχειρουργικής Άκρας Χειρός στό Νοσοκομείο ΚΑΤ με τη χρήση μεγεθυντικών φακών Χ6[4]. Από το έτος 1980 άρχισε διεθνώς η θεραπεία ΣΚΣ με ένεση Κορτιζόνης, με φάρμακα και με νάρθηκα καρπού, η οποία αποδείχθηκε επιτυχής σε μεγάλο ποσοστό ασθενών, άνω του 80%[5]. Σήμερα η εγχείρηση διαρκεί 15 λεπτά και θεωρείται τόσο απλή επέμβαση ρουτίνας, ώστε γίνεται και στο ιατρείο. Φαίνεται παράξενο αλλά η χειρουργική θεραπεία της παθήσεως άργησε να διαδοθεί στην Ελλάδα, ιδίως στην περιφέρεια εκτός Αθηνών.

Αίτια
Ανατομική του Μέσου Νεύρου στο Χέρι

Τα κυριότερα αίτια του Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος, είναι η συνήθως η υπερκαταπόνηση του χεριού (πχ κτηνοτρόφοι, οικοδόμοι, κομμώτριες, γεωργοί, οδηγοί τροχοφόρων και χειριστές μηχανημάτων, κλπ) αλλά ενίοτε και ορμονικές διαταραχές όπως παθήσεις του θυρεοειδούς και των ωοθηκών (εμμηνόπαυση, εγκυμοσύνη, λοχεία, κλπ).Ολα τα προαναφερθέντα αίτια, προκαλούν διόγκωση των ελύτρων και των τενόντων εντός του Καρπιαίου Σωλήνος με αποτέλεσμα αύξηση της πιέσεως εντός αυτού. Φυσικό είναι να υφίσταται την πίεση ο "πιό αδύναμος κρίκος" εντός του Σωλήνος, που είναι το Μέσο Νεύρο. Σε αρχικό στάδιο πιέζονται τα μικρά αγγεία του περινευρίου και στη συνέχεια όλο το νεύρο με αποτέλεσμα διαταραχή της αγωγιμότητας αυτού. Το νεύρο διογκώνεται και παρουσιάζει στικτές μακροσκοπικές αιμορραγίες. Σε χρόνιες παραμελημένες περιπτώσεις το Μέσο Νεύρο παρουσιάζει ενδονευρική ίνωση και μόνιμη λειτουργική βλάβη. Σπανιότερα η πάθηση οφείλεται σε σακχαρώδη διαβήτη, ή σε συγγενή στένωση του καρπιαίου σωλήνος. Πολλές περιπτώσεις οφείλονται σε κακή θέση του καρπού κατά τη δακτυλογράφηση σε υπολογιστή. Γι’ αυτό και τα νέα πληκτρολόγια έχουν μία νέα προέκταση στήριξης του καρπού. Η πάθηση έχει ονομασθεί δημοσιογραφικά και «νόσος των δακτυλογράφων» ή «νόσος των χειριστών υπολογιστών». Τα τελευταία χρόνια ανακαλύφθηκε και ένα άλλο αίτιο Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος, η λήψη των φαρμάκων Tamoxifen (Νolvadex®)[6] και Arimidex(Sestak®)[7]. Ορισμένες περιπτώσεις Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος, συνυπάρχουν με παγίδευση της ρίζας Α6 στον αυχένα, λόγω αυχενικής δισκοπάθειας. Αυτό λέγεται «Σύνδρομο Διπλής Πιέσεως» (Double Crush Syndrome) και έχει περιγραφεί από τη δεκαετία του 80[8]. Επίσης σπάνια έχουν αναφερθεί περιπτώσεις όπου συνυπάρχει Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος με ταυτόχρονη πίεση του Μέσου Νεύρου στο αντιβράχιο, από τον Στρογγύλο Πρηνιστή Μύ[9].

Συμπτώματα - Κλινική Εικόνα - Διάγνωση
Ατροφία του Θέναρος, λόγω παραμελημένου Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος.

Το Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος -στην αρχή- έχει παράξενα συμπτώματα και ποτέ δεν είναι τα ίδια σε όλους τους ασθενείς. Γι αυτό εύκολα διαφεύγει από την έγκαιρη διάγνωση ακόμα και έμπειρων ορθοπεδικών ή νευρολόγων. Σε αρκετές περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι ασαφή, ο ασθενής «δεν ξέρει που πονάει ακριβώς» και λέει «πονάω παντού και μου μουδιάζουν όλα τα δάκτυλα» στο άνω άκρο από τα δάκτυλα μέχρι τον ώμο. Άλλοι ασθενείς λένε «με πονάει ο ώμος», άλλοι λένε «μου μουδιάζει όλο το χέρι μου» εννοώντας όλο το άνω άκρο[10]. Συνήθως ο ασθενής παρουσιάζει πόνο στα χέρια και στο αντιβράχιο, και μουδιάσματα στα 3-4 δάκτυλα κερκιδικώς, και σπανιότερα μυϊκή αδυναμία (του "πέφτουν τα αντικείμενα από τα χέρια"). Οι μισοί ασθενείς έχουν τα συμπτώματα τη νύχτα και χάνουν τον ύπνο τους, ενώ οι άλλοι μισοί τα έχουν την ημέρα[11]. Σε παραμελημένες περιπτώσεις Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος παρατηρείται ατροφία των μυών του θέναρος και λειτουργική αδυναμία του χεριού[12]. Για πρακτικούς λόγους, από την κλινική εικόνα και τα ηλεκτρονευρογραφικά ευρήματα ταξινομούμε το Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος σε τρία στάδια βαρύτητας, το στάδιο Ι (ελαφρές περιπτώσεις), το στάδιο ΙΙ (εγκατεστημένο με έντονα ευρήματα κλινικά και ΗΝΓ), και το στάδιο ΙΙΙ (παραμελημένο με ατροφίες)[13]. Από το έτος 2007 η Αμερικανική Εταιρεία Ορθοπεδικών έχει καθιερώσει εδικό πρωτόκολλο για την ακριβή διάγνωση και θεραπεία των ασθενών με Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος[14]. Το ιστορικό και μόνο είναι αρκετό γιά να βάλει τη διάγνωση του Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος σε μεγάλο ποσοστό. Η κλινική εξέταση δεν προσφέρει πολλά ευρήματα γιά διάγνωση. Δύο ειδικές δοκιμασίες είναι συνήθως χρήσιμες. Η μία είναι η κάμψη του καρπού, πού ανευρίσκεται μειωμένη και επώδυνη. Η δεύτερη δοκιμασία είναι το Test Phalen. Οδηγούμε τον καρπό σε έκταση και μετά από ένα λεπτό περίπου ο ασθενής εμφανίζει μουδιάσματα στά 3,5 Κερκιδικώς δάκτυλα. Το Test Phalen έχει βρεθεί θετικό στις διάφορες εργασίες από 48%-80% των ασθενών με Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος. Το Test δείχνει σχετικώς χαμηλή ευαισθησία (67%) και ειδικότητα (59%) και δεν έχει αποδειχθεί στατιστιά σημαντικός συνδυασμός με τα ηλεκτροφυσιολογικά ευρήματα. Αλλα δευτερεύοντα Τest είναι το Test Tinel και το Test Flick. Είναι γνωστό ότι, άλλες παθήσεις που δημιουργούν συμπτώματα παρόμοια με αυτά του Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος, είναι η Αυχενική Ριζοπάθεια λόγω Κήλης Δίσκου Αυχένος, η Περιφερική Πολυνευρίτις, το Σύνδρομο του Στρογγύλου Πρηνιστή, και σπάνια η Πολλαπλή Σκλήρυνση ("Σκλήρυνση κατά Πλάκας"). Γι' αυτό, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή να αποκλεισθούν αυτές οι περιπτώσεις πρίν αποφασισθεί θεραπεία. Θεωρείται άκρως απαραίτητο πρίν την χειρουργική επέμβαση να έχει γίνει τεκμηριωμένη διάγνωση του Συνδρόμου καρπιαίου Σωλήνος με Ηλεκτρομυογράφημα - Ηλεκτρονευρογράφημα (Ελευθέριος Σταμπουλής, 1988)

Θεραπεία

Ελαφρές περιπτώσεις (1ο στάδιο) Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος αντιμετωπίζονται με αντιφλεγμονώδη φάρμακα και με νυχτερινό νάρθηκα.
Εγχείρηση για Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος

Μεσαίας βαρύτητας περιπτώσεις (2ο στάδιο) αντιμετωπίζονται με ένεση Κορτιζόνης (ενδοελυτρικώς) μέσα στην παλάμη, και νυχτερινό νάρθηκα[15]. Η μέθοδος αυτή είναι επαρκώς τεκμηριωμένη και έχει ενίοτε μακροχρόνια αποτελέσματα[16]. Σε σοβαρές περιπτώσεις (στάδιο ΙΙΙ) χρειάζεται εγχείρηση διάνοιξης του Καρπιαίου Σωλήνος. Σήμερα, η εγχείρηση γίνεται με τοπική αναισθησία και διαρκεί 15 λεπτά. Η χειρουργική τομή έχει μήκος 2-3 cm και χρειάζονται 10 ράμματα. Σε 15 μέρες γίνεται αφαίρεση των ραμμάτων. Ο ασθενής επανέρχεται σε χειρωνακτική εργασία σε 30 μέρες[17]. Η νέα τεχνική εγχείρησης με αρθροσκόπιο, δεν αποδείχθηκε καλύτερη της ανοικτής μεθόδου, και ορισμένες φορές έχει επιπλοκές.

Βιβλιογραφία

1. American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS): Clinical guideline on diagnosis of carpal tunnel syndrome. Rosemont (IL): American Academy of Orthopaedic Surgeons (AAOS); 2007. 72 p. [381 references] SOURCE: National Guidelines Clearinghouse
2. Dammers JWHH et al. Infection with methylprednisolone proximal to the carpal tunnel: Randomised double blind trial. BMJ 1999 Oct 2, 319:884-6.
3. Gelberman R.H., Aronson D. and Weisman M.H.: Carpal tunnel syndrome. Results of a prospective trial of steroid injection and splinting. J.B.J.S. 62A: 1181-1184(1980)
4. Graham Appley και Louis Solomon: System of Orthopaedics and Fractures, London 1993
5. Johnson R.K., Spinner M. and Shrewsbury M.M.: Median nerve entrapment syndrome in the proximal forearm. Journal of Hand Surgery 4:48-51 (1979)
6. Sestak I, Sapunar F, Cuzick J; Aromatase Inhibitor-Induced Carpal Tunnel Syndrome: Results From the ATAC Trial; Journal of Clinical Oncology (JCO) (Sep 2009)
7. Upton A.R.M. and McComas A.J. The double crush in nerve entrapment syndromes. Lancet 2:359-361 (1973)
8. Wong SM, Hui AC, Lo SK, Chiu JH, Poon WF, Wong L.: Single vs. two steroid injections for carpal tunnel syndrome: a randomised clinical trial. Ιnternational Journal of Clinical Practice. 2005 Dec.
9. Γκούβας Χαράλαμπος: Παρατηρήσεις και στατιστικά συμπεράσματα από 1000 ασθενείς και 250 εγχειρήσεις Συνδρόμου Καρπιαίου Σωλήνος, Ανακοίνωση, Πανελλήνιο Ορθοπεδικό Συνέδριο , Αθήνα 2001.
10. Σταμπουλής Ελευθέριος (1987): Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνος. Μονογραφία, σελ. 59, 81-47, 140, Αθήναι.
11. Συμεωνίδης Παναγιώτης: Ορθοπεδική, εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1996

Παραπομπές

1. ↑ Γκούβας, 2001
2. ↑ Appley, 1993
3. ↑ εκδόσεις Παρισιάνος, 1975
4. ↑ Χ.Γκούβας, 1986, 2001
5. ↑ Gelberman, 1980, Γκούβας, 2001
6. ↑ Nolvadex®
7. ↑ Sestak®, 2009
8. ↑ Upton, 1973
9. ↑ Johnson, 1979
10. ↑ Johnson, 1979
11. ↑ Σταμπουλής, 1987
12. ↑ Appley, 1993, Γκούβας 2001
13. ↑ Γκούβας, 2001
14. ↑ AOOS, 2007
15. ↑ Gelberman, 1980, Dammers, 1999
16. ↑ Wong, 2005
17. ↑ Γκούβας, 2001

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License