Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η βλάβη που προκαλείται όταν η παροχή του αίματος σε μία περιοχή του εγκεφάλου σταματήσει, οπότε τα κύτταρα που δεν παίρνουν οξυγόνο πεθαίνουν.

Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να είναι ελαφρύ ή πολύ σοβαρό και τα αποτελέσματά του προσωρινά ή μόνιμα.

Τυποι εγκεφαλικού επεισοδίου

Ισχαιμική

Οταν η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο αποφράσσεται εξαιτίας κάποιου θρόμβου σε ένα αγγείο που έχει υποστεί βλάβη από αρτηριοσκλήρυνση. Το μέρος του εγκεφάλου που εξαρτάται από την εν λόγω αρτηρία, υφίσταται νέκρωση που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές μόνιμες αναπηρίες ή στο θάνατο.Η συχνότερη μορφή των εγκεφαλικών επεισοδίων είναι η ισχαιμική.

Εμβολή

Οταν η αιματική ροή ενός αγγείου προς τον εγκέφαλο αποφράζεται από θρόμβο που δημιουργείται σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος, συχνότερα στην καρδιά.

Αιμορραγία

Οταν ένα αγγείο εντός ή εκτός του εγκεφάλου διαρήγνυται, επιτρέποντας στο αίμα να διαφύγει στο εσωτερικό του εγκεφάλου (εγκεφαλική αιμορραγία). Η ανεξέλεγκτη υπέρταση αποτελεί πολύ συχνά το αίτιο αυτής της κατάστασης.

Αίτια

Άτομα προχωρημένης ηλικίας, οι άνδρες πιο συχνά από τις γυναίκες και άτομα με ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να συμβεί εγκεφαλικό επεισόδιο αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν ή να τροποποιηθούν είναι:

* Υπέρταση

Ο σπουδαιότερος παράγοντας στην πρόληψη των εγκεφαλικών είναι ή ορθή θεραπεία την αρτηριακής υπέρτασης. Είναι ο ισχυρότερος ανεξάρτητος παράγοντας για την πρόκληση τόσο των ισχαιµικών όσο και των αιµορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων. Ένας άνθρωπος 50 ετών µε υπέρταση έχει τετραπλάσιο κίνδυνο να πάθει εγκεφαλικό τα επόµενα χρόνια από αυτόν που δεν έχει. Έχει αποδειχθεί ότι ή θεραπεία της υπέρτασης µειώνει τα εγκεφαλικά κατά 38% τουλάχιστον. Η αντιυπερτασική θεραπεία θα πρέπει να συνιστάται µόνο από ειδικό γιατρό που θα κρίνει ποιό φάρµακο και σε ποιά δόση είναι κατάλληλο για τον συγκεκριµένο ασθενή. Οι συνηθέστερες κατηγορίες φαρµάκων είναι τα διουρητικά, οι αναστολείς των β-αδρενεργικών υποδοχέων, οι ανταγωνιστές ασβεστίου, οι ανταγωνιστές της αγγειοτενσίνης ΙΙ και οι αναστολείς του µετατρεπτικού ενζύµου. Τον Οκτώβριο του 2003 δημοσιεύτηκε μελέτη 6105 ασθενών από 10 χώρες στο έγκυρο αμερικανικό περιοδικό STROKE, που αποδείκνυε μεταξύ άλλων ,οφέλη που είχαν ασθενείς που είχαν υποστεί ΑΕΕ όταν έπαιρναν αντιυπερτασική θεραπεία βασισμένη στον αναστολέα του μετατρεπτικού ενζύμου περινδοπρίλη ή και συνδυασμό της με το διουρητικό ινδαπαμίδη.

* Καρδιακή και αγγειακή νόσος

Η συχνότερη καρδιακή πάθηση που προκαλεί ισχαιµικά εγκεφαλικά είναι µια αρρυθµία που λέγεται κολπική µαρµαρυγή. Είναι ο δεύτερος στη σειρά παράγων κινδύνου εγκεφαλικών µετά την υπέρταση. Περίπου 0.4% του γενικού πληθυσµού έχει κολπική µαρµαρυγή, η συχνότητά της αυξάνεται µε την ηλικία. Τα µισά θροµβοεµβολικά εγκεφαλικά οφείλονται στην αρρυθµία αυτή. Επίσης η ασυµπτωµατική στένωση της καρωτίδας, που σηµαίνει στένωση πάνω από 50% της καρωτίδας και που δεν έχει εκδηλώσει συµπτώµατα, απαντάται περίπου στο 5 έως και 9% των ανθρώπων ηλικίας µεγαλύτερης των 65 ετών. Τα άτοµα αυτά έχουν κίνδυνο να πάθουν ισχαιµικό εγκεφαλικό µε συχνότητα 1-2% κάθε χρόνο. Με προσεκτική επιλογή ασθενών που έχουν στένωση πάνω από 60% του αυλού συνιστάται εγχείρηση ενδαρτηρεκτοµής από έµπειρο αγγειοχειρουργό. Άλλες καρδιακές παθήσεις όπως έµφραγµα µυοκαρδίου, παθήσεις των βαλβίδων, η διατατική µυοκαρδιοπάθεια κλπ, αποτελούν επίσης σηµαντικούς παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικών. Η συµβολή του καρδιολόγου είναι απαραίτητη στην θεραπεία αυτών των παθήσεων.

* Ιστορικό παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου

Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ονομάζεται η προσωρινή διακοπή της αιματικής ροής σε ένα σημείο του εγκεφάλου. Μπορεί έχει διάρκεια μερικών δευτερολέπτων ή μερικών ωρών, συνήθως όμως διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες. Αποτελεί ένα σημαντικό προειδοποιητικό σημείο ενός μελλοντικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Είναι ένδειξη ότι η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο είναι διαταραγμένη.

* Ο Διαβήτης

Η ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη αυξάνει το σχετικό κίνδυνο ισχαιµικού εγκεφαλικού μέχρι και 6 φορές. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν ο διαβήτης συνυπάρχει µε υπέρταση.

* Χοληστερίνη

Η αύξηση της χοληστερίνης είναι σηµαντικός παράγων κινδύνου στεφανιαίας νόσου αλλά αµφισβητούµενος µέχρι πρόσφατα για την εκδήλωση γενικά εγκεφαλικών επεισοδίων. Σε ασθενείς µε ισχαιµική καρδιοπάθεια που έχουν και αυξημένη χοληστερίνη, η χορήγηση αντιχοληστερινικών φαρµάκων (στατινών) µειώνει τα εγκεφαλικά κατά µέσο όρο 23%.

* Κάπνισμα

Το κάπνισµα θεωρείται σηµαντικός παράγων κινδύνου εκδήλωσης εγκεφαλικού, καθ’ όσον διπλασιάζει τη πιθανότητα της πάθησης.

Συμπτώματα

* Αδυναμία, μουδιάσματα, παράλυση σε ένα μέρος του σώματος (πρόσωπο, χέρια, πόδια)

* Δυσκολίες ομιλίας, κατανόησης, σύγχυση

* Δυσκολίες όρασης (απώλεια ή μείωση της όρασης στο ένα ή και στα δύο μάτια)

* Ζαλάδες, απώλεια ισορροπίας, δυσκολίες βαδίσματος, απώλεια συντονισμού των κινήσεων

* Έντονος επίπονος πονοκέφαλος που εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς να υπάρχει γνωστή αιτία

* Ημιπληγία (οταν παραλύει η μια μερια το σώματος)

* Δυσκολία στην κίνηση της γλώσσας

* Έντονη όσφρηση καμένου

Διάγνωση

'Ενα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορει να διαγνωσθεί με διάφορες τεχνικές.

* Εξετάσεις αίματος

* Νευρολογικη εξέταση

* Εξετάσεις απεικόνισης (Μαγνητική ή Αξονικη τομογραφία)

Αλλα η καλύτερη διάγνωση μπορεί να γίνει μονο με Αξονικη τομογραφία ή Μαγνητικη τομογραφία.

Για τον εντοπισμό αιμοραγιών στον εγκέφαλο, η Μαγνητική τομογραφία προτιμάται γιατι έχει μεγαλυτερο ποσοστό επιτυχίας στο να εντοπίσει καποια αιμοραγία στον εγκέφαλο.

Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων δεν έχει σήμερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Πράγματι για τα εγκεφαλικά επεισόδια αποφρακτικού τύπου, υπάρχει το φάρμακο tPA το οποίο μπορεί να διαλύει το θρόμβο που σχηματίζεται και αποφράσσει ζωτικά αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο με αίμα. Τα εγκεφαλικά αγγειακά επεισόδια ανήκουν σε δύο κατηγορίες. Τα αποφρακτικά (85% των περιπτώσεων) οφείλονται στο κλείσιμο μιας αρτηρίας ενώ τα αιμορραγικά (15%) οφείλονται σε αιμορραγία στον εγκέφαλο λόγω ρήξης αγγείων. Μια νέα μέθοδος βασίζεται στην αξονική τομογραφία διάχυσης και στην αγγειογραφία που γίνεται με τον αξονικό τομογράφο. Η αξονική τομογραφία διάχυσης είναι πολύ καλή και ακριβής μέθοδος για την μέτρηση της ροής αίματος στον εγκέφαλο. Βοηθά ουσιαστικά στον καθορισμό των ασθενών που θα επωφεληθούν ή όχι από τη θρομβολυτική θεραπεία με το tPA. Η μέθοδος βοηθά τους γιατρούς να υπολογίσουν ποια μέρη του εγκεφάλου του ασθενούς είναι νεκρά και ποια υποφέρουν, χρειάζονται άμεσα βοήθεια διότι διαφορετικά θα νεκρωθούν. Αφού υπολογίσουν το ποσοστό των περιοχών που έχουν νεκρωθεί και αυτών που μπορούν να επωφεληθούν ακόμη από τη θεραπεία, οι γιατροί αποφασίζουν ποια μέθοδο θα χρησιμοποιήσουν για την αφαίρεση της απόφραξης των εγκεφαλικών αγγείων.

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License