Η γλώσσα αποτελεί μυώδες όργανο το οποίο καλύπτεται από βλεννογόνο για τη μεταφορά της προσλαμβανόμενης τροφής. Βοηθά στη μάσηση και στην κατάποση και περιέχει αισθητήρια όργανα για τη γεύση. Εκτός αυτού, η γλώσσα παίζει σμαντικό ρόλο στην άρθρωση των λέξεων κατά την ομιλία.

Ανατομικά χαρακτηριστικά

Η γλώσσα αποτελείται από τρία μέρη, τη ρίζα, το σώμα και την κορυφή. Η κορυφή και το σώμα βρίσκονται στην ιδίως στοματική κοιλότητα ενώ η ρίζα προσφύεται κυρίως στο έδαφος του στόματος. Το ανώ τμήμα της γλώσσας που ονομάζεται ράχη χωρίζεται από την τελική αύλακα σε πρόσθιο στοματικό και οπίσθιο φαρυγγικό μέρος. Η κορυφή της γωνίας της τελικής αύλακας βρίσκεται προς τα πίσω ενώ οι δύο πλευρές της απόκλίνουν προς τα εμπρός. Το στοματικό μέρος αποτελεί τα δύο τρίτα ενω το φαρυγγικό το υπόλοιπο ένα τρίτο. Στην κορυφή της γωνίας της τελικής αύλακας βρίσκεται ένα μικρό εντύπωμα, το τυφλό τρήμα της γλώσσας το οπίο αποτελεί υπόλειμμα του εμβρυικού θυρεογλωσσικού πόρου.

Στοματικό μέρος

Εμφανίζει μεγάλη ελευθερία κινήσεων. Προσφύεται χαλαρά στο έδαφος του στόματος με το χαλινό της γλώσσας. Σε κάθε πλευρά του χαλινού βρίσκεται η εν τω βάθει γλωσσική φλέβα, ορατή σην πορεία της από την κορυφή της γλώσσας προς τα πίσω. Στη ράχη του στοματικού μέρους βρίσκεται η μέση γλωσσική αύλακα, η οποία δε φαίνεται σε ορισμένα άτομα και παριστά τη θέση συνένωσης των πλάγιων γλωσσικών φυμάτων κατά την εμβρυική ανάπτυξη.

Φαρυγγικό μέρος

Βρίσκεται πίσω από την τελική αύλακα. Η επισκόπησή του δεν είναι εύκολη χωρίς τη βοήθεια ειδικού καθρέπτη. Ο βλεννογόνος στην περιοχή αυτή δε έχει θηλές, εντούτοις τα υποκείμενα λεμφιζίδια δίνουν στην επιφάνεια της γλώσσας εμφάνιση σαν πλακόστρωτο. Τα λεμφιζίδια αυτά αποτελούν στο σύνολό τους τη γλωσσική αμυγδαλή

Ιστολογικά χαρακτηριστικά

Η γλώσσα καλύπτεται από πολύστιβο πλακώδες επιθήλιο κατά τόπους κερατινοποιημένο στη ραχιαία επιφάνεια. Στο στοματικό μέρος της ραχιαίας επιφάνειας υπάρχουν προσεκβολές του βλεννογόνου που ονομάζονται θηλές. Οι θηλές ανάλογα με το σχήμα τους διακρίνονται σε τριχοειδείς, μυκητοειδείς, περιχαρακωμένες και φυλλοειδείς.

* Οι τριχοειδείς θηλές είναι πολυάριθμες και διατάσσονται σε σειρές παράλληλες προς την τελική αύλακα.Η τραχύτητά τους διευκολύνει τη διαδικασία του γλειψίματος ημίρρευστων τροφών. Περιέχουν κεντρομόλες νευρικές απολήξεις ευαίσθητες στην αφή.
* Οι μυκητοειδείς θηλές είναι μικρές και λιγότερες και έχουν σχήμα μανιταριού.Βρίσκονται διάσπαρτες μεταξύ των τριχοειδών θηλών και αναγνωρίζονται απότην εμφάνισή τους που μοιάζει με ερυθρωπές κηλίδες. Φέρουν γευστικές κάλυκες στη ραχιαία όψη τους.
* Οι περιχαρακωμένες θηλές είναι οι μεγαλύτερες με διάμετρο 1-2 mm. Βρίσκονται ακριβώς μπροστά από την τελική αύλκα και μοιάζουν με κλειστούς, βραχείς κυλίνδρους βυθισμένους στο βλεννογόνο. Περιβάλλονται από μια βαθιά κυκλική αύλακα που λέγεται τάφρος, στα τοιχώματα της οποίας διατάσσονται πασσαλοειδώς γευστικές κάλυκες, που είναι υποδοχείς των γευστικών ερεθισμάτων.
* Οι φυλλοειδείς θηλές μοιάζουν με επιμήκεις αύακες στις πλάγιες επιφάνειες της γλώσσας κοντά στο οπίσθιο τμήμα των δύο πρώτων τριτημορίων. Στον άνθρωπο οι γευστικές κάλυκες εκφύλίζονται σε πολύ μικρή ηλικία.

Μυική κατασκευή

Οι μύες της γλώσσας χωρίζονται σε αυτόχθονες και ετερόχθονες. Οι αυτόχθονες μύες σχηματίζουν το κυρίως σώμα της γλώσσας και και αποτελούν μάζες διαπλεκόμενων δεσμίδων μυικών ινών μεταξύ των οποίων υπάρχουν διάσπαρτοι οροεκκριτικοί και οροβλεννοεκκριτικοί αδένες.Οι ίνες αυτές κινούνται προς όλες τις κατευθύνσεις και κυριότερος ρόλος τους είναι να αλλάζουν τη μορφή και το μέγεθος του οργάνου.Από τους ετερόχθονες μυς, σημαντικότερος και πιο ισχυρός είναι ο γενειογλωσσικός μυς, ο οποίος ξεκινά από το μέσο της κάτω γνάθου, πλαταίνει καθώς εισέρχρται στη γλώσσα από κάτ και οι ίνες του προσφύονται σε όλη τη ράχη της γλώσσας. Άλλοι ετερόχθονες μύες είναι οι: υογλωσσικός, βελονογλωσσικός και γλωσσοϋπερώιος.

Νεύρωση

* Κινητική: Υπγλώσσιο νεύρο
* Αισθητική: Προσωπικό νεύρο, τρίδυμο νεύρο, γλωσσοφαρυγγικό νεύρο, πνευμονογαστρικό νεύρο

Αμάτωση

Η αρτηριακή παροχή γίνεται κυρίως από τη γλωσσική αρτηρία. Η φλεβική αιμάτωση προέρχεται από τις δύο γλωσσικές φλέβες που σνοδεύουν την παραπάνω αρτηρία.

Βιβλιογραφία

1. Faller, The Human Body, Thieme 2004, σελ 392-3
2. Moore, Κλινική Ανατομία, τόμος ΙΙ Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη, 1998, σελ 828-35
3. Leslie P. Gartner, James L Hiatt, Eγχειρίδιο ιστολογίας, τρίτη έκδοση, επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου, 2001

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License