Ευαντζελίστα ή Εβαντζελίστα Τοριτσέλι

Ο Ευαντζελίστα ή Εβαντζελίστα Τοριτσέλι, (Evangelista Torricelli, 15 Οκτωβρίου 1608 - 25 Οκτωβρίου 1647) ήταν ιταλός φυσικός και μαθηματικός, που έγινε περισσότερος γνωστός για την εφεύρεση του υδραργυρικού βαρόμετρου και την πρώτη μέτρηση της ατμοσφαιρικής πίεσης.

Η μονάδα Τορ οφείλει την ονομασία της, "τιμής ένεκεν", σ΄ αυτόν.

Βιογραφία

Ο Τοριτσέλι γεννήθηκε στο παπικό κράτος Φαένζα (Faenza). Όταν ήταν σε νεαρή ηλικία ο πατερας του πέθανε και ο ορφανός Ευαγγελίστα εκπαιδεύτηκε υπό την φροντίδα ένως μοναχού Camaldolese, ο οποίος εισήγαγε αρχικά τον νέο Τοριτσέλι σε ένα κολλέγιο Ιησουϊτών το 1624, όπου σπούδασε μαθηματικά και φιλοσοφία μέχρι το 1626.

Το 1627 στάλη στη Ρώμη για να συνεχίσει τις σπουδές του στις επιστήμες και τα μαθηματικά. Το 1632, αμέσως μετά από την δημοσίευση του έργου του Γαλιλαίου Διάλογος για τα δύο παγκόσμια συστήματα ο Τοριτσέλι έγραψε στον Γαλιλαίο εκφράζοντάς του τον ενθουσιασμό για το έργο του. Το Βατικανό καταδίκασε τον Γαλιλαίο τον Ιούνιο του 1633, και αυτό ήταν η μόνη γνωστή περίπτωση στην οποία ο Τοριτσέλι δήλωσε ανοιχτά ότι είχε τις ίδιες απόψεις με τον Κοπέρνικο, τη θεωρία του οποίου υποστήριζε ο Γαλιλαίος στο βιβλίο του.

Εκτός από διάφορες επιστολές, λίγα είναι γνωστά για τις δραστηριότητες του Τοριτσέλι στα έτη μεταξύ 1632 και 1641. Μετά από το θάνατο του Γαλιλαίου στις 8 Ιανουαρίου 1642, ο μεγάλος δούκας Φερδινάνδος ο Β' των Μεδίκων ζήτησε από τον Τοριτσέλι να πάρει τη θέση του Γαλιλαίου ως μαθηματικός της αυλής και καθηγητής των μαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Σε αυτόν τον ρόλο έλυσε μερικά από τα μεγάλα μαθηματικά προβλήματα της εποχης, όπως η εύρεση του εμβαδού μιας κυκλοειδούς περιοχής και του κέντρου βάρους. Σχεδίασε επίσης και κατασκεύασε διάφορα τηλεσκόπια και απλά μικροσκόπια. Ο Τοριτσέλι πέθανε στη Φλωρεντία από τυφοειδή πυρετό.

Ο αστεροειδής 7437 Τοριτσέλι ονομάστηκε προς τιμήν του.

Έργο

Ο Γαλιλαίος Γαλιλέι ανέλαβε την προστασία του εντυπωσιασμένος από μια εργασία του Τοριτσέλι για την ισορροπία υλικού συστήματος. Το 1643 απέδειξε πειραματικά την ύπαρξη της ατμοσφαιρικής πίεσης. Το 1644 διατύπωσε το θεώρημα Τοριτσέλι για τη ροή των υγρών. Την ίδια χρονιά ανακάλυψε το υδραργυρικό βαρόμετρο.

Στα έργα του Τοριτσέλι περιλαμβάνονται επίσης οδηγίες για τις μεθόδους κατασκευής απλών μικροσκοπίων και τις μεθόδους λείανσης των φακών για τα τηλεσκόπια. Στις μαθηματικές του επίσης έρευνες χρησιμοποίησε και τελειοποίησε τη μέθοδο των αδιαιρέτων, εφάρμοσε ευρύτατα τη μέθοδο της κινηματικής θεωρίας για τη λύση των προβλημάτων των εφαπτομένων κ.ά. Μετά από το θάνατο του Γαλιλαίου, ο διάσημος αυτός μαθηματικός, φυσικός και γεωμέτρης, πήρε την έδρα του στην Ακαδημία της Φλωρεντίας. Πολλά έργα του Τοριτσέλι έμειναν για μεγάλο χρονικό διάστημα αδημοσίευτα.

Θεώρημα του Torricelli