Το ποτήρι ζέσεως είναι ένα απλό δοχείο που χρησιμοποιείται σε χημικά εργαστήρια για την ανάδευση, ανάμιξη και θέρμανση, υγρών συνήθως, χημικών ουσιών.

Τα ποτήρια ζέσεως έχουν κατά κανόνα κυλινδρικό σχήμα, με επίπεδο πυθμένα και ειδικό στόμιο. Είναι κατασκευασμένα από ειδικό γυαλί για να αντέχουν στις μεταβολές της θερμοκρασίας και στα χημικά αντιδραστήρια ή σπανιότερα από μέταλλο ή πλαστικό (κυρίως πολυαιθυλένιο, πολυπροπυλένιο, PTFE). Στις περισσότερες περιπτώσεις το γυαλί είναι βοριοπυριτικό γυαλί (Pyrex)[1]. Το γυαλί αυτό έχει ομοιόμορφο συντελεστή θερμικής διαστολής και έτσι διαστέλλεται το ίδιο προς όλες τις διευθύνσεις. Αυτός είναι ο λόγος που το γυαλί δεν σπάζει όταν μεταβάλλουμε απότομα την θερμοκρασία του. Επιπλέον, το γυαλί αυτό αντέχει στα χημικά αντιδραστήρια έτσι ώστε ούτε καταστρέφεται, ούτε εισάγει στο διάλυμα ακαθαρσίες οι οποίες θα μπορούσαν να εισέλθουν αν το γυαλί πάθαινε διάβρωση. Βέβαια, μία ελάχιστη προσβολή από τα χημικά αντιδραστήρια δεν είναι δυνατό να την αποφευχθεί, είναι όμως γνωστό ότι το Pyrex αντιστέκεται πολύ περισσότερο στα οξέα παρά στο αποσταγμένο νερό και στα αλκάλια. Για το λόγο αυτό όταν πρέπει να αφεθεί για αρκετό καιρό αποσταγμένο νερό μέσα σε ποτήρι ζέσεως, καλό θα ήταν να οξινίζεται ελαφρώς[2].

Τα συνήθη ποτήρια ζέσεως έχουν λόγο ύψους προς διάμετρο ίση με 1,4 (ποτήρια Griffin)[1][3]. Επίσης, υπάρχουν και ψηλότερα ποτήρια με λόγο ύψους προς διάμετρο ίση με 2 (συνήθως ονομάζονται ποτήρια Berzelius)[1][4].

Ποτήρια ζέσεως υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα μεγέθη, από 1 ml έως αρκετά λίτρα. Τα πιο εύχρηστα είναι αυτά από 250 – 600 ml. Είναι συνήθως διαβαθμισμένα, δηλαδή έχουν γραμμές με ενδείξεις από τις οποίες μπορεί να υπολογιστεί (αν και όχι με μεγάλη ακρίβεια) ο όγκος του υγρού που περιέχεται.

Βιβλιογραφία

1. ↑ 1,0 1,1 1,2 British Standard 6523 (1984) Glass beakers for laboratory use
2. ↑ Αναγνωστόπουλου Α.Κ., «Εργαστηριακές Ασκήσεις Ανόργανης Χημείας», 2η έκδοση, Θεσσαλονίκη, 1989.
3. ↑ A. I. Vogel (1974) Practical Organic Chemistry Third edition (Longman, London) page 46 ISBN 0 582 44245 1
4. ↑ www.sigmaaldrich.com Manufacturer's catalogue

Ποτήρια ζέσεως σε διάφορα μεγέθη (*)