Πάγος ονομάζεται το δια ψύξης στερεοποιημένο νερό, είναι δηλαδή η στερεά κατάσταση στην οποία μετατρέπεται το νερό όταν βρεθεί σε θερμοκρασία 0 °C (273,15 K, 32 °F). Στην αρχαία Ελλάδα "πάγος" ονομαζόταν και κάθε μεγάλων διαστάσεων γυμνός βράχος π.χ. Άρειος Πάγος ο επ΄ αριστερά της εισόδου της Ακρόπολης των Αθηνών, βράχος.

Φυσική

Η πιο συνηθισμένη μορφή πάγου είναι ένα συνήθως εξαγωνικό κρυσταλλικό στερεό, διαφανές ή ημιδιαφανές σε λευκή ή γαλαζωπή απόχρωση, ανάλογα με την περιεκτικότητά του σε άλλα στοιχεία (αέρας, άλατα, κλπ.). Ένα χαρακτηριστικό του πάγου είναι ότι έχει μικρότερη πυκνότητα σε σχέση με τη ρευστή του μορφή (νερό). Έτσι, ο πάγος επιπλέει στο νερό, ένα φαινόμενο που είναι πολύ σημαντικό για την περιβαλλοντική ισορροπία στη Γη.

Ο καθαρός πάγος τήκεται στους 0° Κελσίου και η θερμοκρασία αυτή λαμβάνεται ως βάση της κλίμακας των θερμομέτρων. Κατά τη τήξη του πάγου απορροφάται από το περιβάλλον θερμότητα 79,4 θερμίδων ανά γραμμάριο τηκόμενου πάγου. Αντίθετα προς τις σχέσεις πυκνότητας της στερεάς και υγρής μορφής των περισσοτέρων ουσιών ο πάγος παρουσιάζει μικρότερο του ύδατος ειδικό βάρος. Έτσι στους 0° το ένα λίτρο ζυγίζει 999,81 γρ., ενώ ίσος όγκος πάγου ζυγίζει μόνο 916,7 γρ. Αυτός είναι και ο λόγος του σχηματισμού του πάγου πρώτα στις επιφάνειες των λιμνών, των ποταμών και της θάλασσας. Κατά τη ψύξη του ύδατος ο σχηματιζόμενος πάγος καταλαμβάνει περίπου κατά το 1/9 μεγαλύτερο όγκο, και εξ αυτού του λόγου ο πάγος ασκεί και τεράστια δύναμη σε εγκλωβισμένους χώρους (π.χ. υδροσωλήνες ή ρηγματώσεις βράχων). Υπό πίεση ο πάγος τήκεται σε θερμοκρασία χαμηλότερη του μηδενός. Επίσης ο πάγος είναι λίαν πλαστικός και ολισθαίνει σε διάφορα επικλινή επίπεδα, και εξ αυτού οφείλεται και η κίνηση των παγετώνων.

Παραγωγή - Χρήση

Σε πολλές χώρες ο φυσικός πάγος λιμνών και ποταμών κόβεται με ειδικά πριόνια για βιομηχανική χρήση όπου μεταφέρεται σε ειδικές υπόγειες αποθήκες, ή αρχαιότερα σε σπήλαια προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε άλλη εποχή. Και εδώ ακόμη στην Αθήνα, πριν τη δημιουργία των Παγοποιείων ο πάγος που πουλιώταν το Καλοκαίρι φυλασσόταν στις Λάκκες της Πάρνηθας. Όμως ακόμα και σήμερα σε πολλές ορεινές περιοχές χρησιμοποιείται φυσικός πάγος.

Το μεγαλύτερο όμως ποσοστό του χρησιμοποιούμενου σήμερα πάγου προέρχεται από βιομηχανικές ψυκτικές μονάδες στις οποίες γίνεται εκμετάλλευση του παραγόμενου ψύχους από τη ταχεία εξάτμιση υγροποιημένων αερίων (αμμωνίας, ανθρακικού οξέος, φρέου κ.λπ) με τα οποία ψύχεται διάλυμα άλατος ή χλωριούχου ασβεστίου που ο βαθμός τήξης αυτών είναι χαμηλότερος του μηδενός λόγω του διαλυμένου άλατος. Στη συνέχεια το ψυχρό αυτό διάλυμα ψύχει δοχεία που περιέχουν καθαρό νερό που βαθμηδόν στερεοποιείται σε συμπαγή πάγο (παγοκολώνες).

Στα τελευταία όμως χρόνια η κατανάλωση πάγου συνεχώς πειορίζεται αφού συνεχώς επεκτείνεται η διάδοση των ηλεκτρικών παγομηχανών στο βαθμό που και κάθε οικιακό μεγάλο ψυγείο να παράγει τεμάχια πάγου.

Η χρήση του πάγου απαντάται κυρίως στη διατήρηση τροφίμων, ιδίως αλιευμάτων, στη βιομηχανία χρωμάτων, στην ιατρική, στη ζυθοποιία, σε εργοστάσια παραφίνης κ.λπ. Για τη διατήρηση μεταφερομένων αγαθών υφίστανται σήμερα ειδικά οχήματα ψυγεία αλλά και πλοία-ψυγεία με τεράστιες ψυκτικές μηχανές.

Ο αθλητισμός στον πάγο

Ο πάγος παίζει σημαντικό ρόλο στο χειμερινό αθλητισμό, με αθλήματα όπως το Καλλιτεχνικό πατινάζ, το Χόκεϋ επί πάγου, και το Curling.

Δείτε επίσης

* Νερό

* Υδρατμός

* Ξηρός πάγος

Χημεία

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License