Η κουφοξυλιά γνωστή στην αρχαιότητα ως ακταία [1]και σήμερα ως αφροξυλιά ή ζαμπούκος ανήκει στην οικογένεια των Αιγοφυλλοειδών (Caprifoliaceae) και είναι το μοναδικό γένος της οικογενείας αυτής που έχει φύλλα σύνθετα. Πρόκειται για θάμνους ή μικρά δένδρα φυλλοβόλα και υγρόμορφα με άνθη λευκά ή ωχρόλευκα, κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας, τοποθετημένα σε μεγάλες ταξιανθίες (σκιάδια) που εμφανίζονται τον Ιούνιο- Ιούλιο.[2] Ωριμάζουν από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέβριο σε πολυάριθμες μικρές, σφαιρικές και μελανές ραγόμορφες δρύπες οι οποίες είναι πολύ χυμώδεις· ο χυμός τους έχει σκούρο ιώδες χρώμα και χρησιμοποιείται για τον χρωματισμό κρασιών, λικέρ, δερμάτων, βαμβακερών υφασμάτων κλπ.[3] Εκτός από τα άνθη της που χρησιμοποιούνται αποξηραμένα ως αφέμημα, χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική και τα υπόλοιπα μέρη του φυτού: ο φλοιός της ως καθαρτικό και εμετικό, τα φύλλα της ως επουλωτικό και οι καρποί της ως εφιδρωτικό και διουρητικό.[4]

Είδη

Κυριότερο είδος είναι ο Σαμπούκος ο μέλας (Sambucus nigra). Άλλα γνωστά συγγενικά είδη τα: Σαμπούκος ο έβουλος (Sambucus ebulus), αυτοφυές σε όλη την Ελλάδα και Σαμπούκος ο βοτρυώδης (Sambucus racemosa), που συναντάται στη Σιβηρία, στην κεντρική Ευρώπη και στην Αφρική. Το πρώτο είδος είναι δύσοσμο που, λόγω του βαθιού ριζώματός τος, αναφύεται και μετά την εξαφάνιση του υπέργειου μέρους της από τη φωτιά·[5] χρησιμοποιείται ωστόσο από την πρακτική ιατρική ως διουρητικό, εφιδρωτικό και καθαρτικό. Το δεύτερο είδος διαθέτει ωραίο, γυαλιστερό φύλλωμα και κόκκινους καρπούς, γι΄αυτό καλλιεργείται και ως καλλωπιστικό φυτό.

Παραπομπές

↑ Θεόφραστος, Λεξικό φυτών, τόμ.11 σ. 5 Άπαντα, εκδ. Κάκτος
↑ Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Φυτολογία» σ.115, εκδοτική Αθηνών 1998
↑ ο.π., σ. 133
↑ Εγκυκλοπαίδεια Δομή, τόμ. 15 σ.555
↑ Δημήτριος Γκολίτσης, Ηδύγαιον σ.16, εκδ. Αποστόλου Δούκη, Καστοριά 1988

Φωτογραφίες Φυτών

Φυτά

Scientific Library