Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά κοινώς όλα τα φυτά που ανήκουν στα Πτεριδόφυτα (Pteridofyta). Το γνωστότερο από αυτά είναι το Πτερίδιον το αέτειον (Pteridium aquilinum), συνηθισμένο αυτοφυές στην Ελλάδα, μοναδικό γένος του είδους Πτερίδιον (Pteridium) της οικογένειας Υπολεπιδίδες (Hypolepidaceae) . Η εν λόγω οικογένεια παλαιότερα συγκροτούσε, μαζί με άλλες οικογένειες, μία ενιαία οικογένεια, με το όνομα Πολυποδιίδες (Polypodiaceae). Η εξάπλωσή της ποικίλλει από τις παραθαλάσσιες ως τις ορεινές περιοχές. Χρησιμοποιείται κυρίως για τα φύλλα της (για δημιουργία πρόχειρης στέγης και για συσκευασία φρούτων), ενώ στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί για την εξαγωγή ποτάσας, επειδή έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο. Με το κοινό όνομα φτέρη είναι γνωστά και πολλά άλλα είδη Πτεριδικών, τα οποία καλλιεργούνται ως διακοσμητικά.

Περιγραφή

Η φτέρη έχει γνήσιες ρίζες, βλαστό και φύλλα, όμως δε σχηματίζει άνθη και, φυσικά, ούτε καρπούς και σπέρματα, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται ως κρυπτόγαμο φυτό. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με σπόρια, τα οποία σχηματίζονται σε σποριάγγεια στην πίσω επιφάνεια των φυλλαρίων του σύνθετου φύλλου της. Τα σπόρια αυτά διασκορπίζονται με τον άνεμο και βλασταίνουν εφόσον βρεθούν σε ιδανικές συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Ωστόσο, είναι δυνατό να πολλαπλασιαστεί και με κομμάτια των ριζωμάτων της. Το ύψος της φτέρης (στο είδος πτερίδιον το αέτειον) φτάνει και τα 2 μέτρα. Τα πολύ μεγάλα φύλλα είναι συνήθως τριπτεροειδή και σύνθετα, με μακρείς μίσχους, τριχωτούς στη βάση. Το έλασμα του φύλλου χωρίζεται σε μέρη, τα οποία καλούνται πτερίδια. Εκεί, στο κάτω μέρος των πτεριδίων, γίνεται ο σχηματισμός των σποριαγγείων σε σωρούς. Αυτά καλύπτονται από μεμβρανώδες περίβλημα και γυριστά κράσπεδα.
Άλλες ονομασίες

Η φτέρη που ανήκει στο είδος Πτερίδειον το αέτειον είναι γνωστή και με διάφορες άλλες τοπικές ονομασίες.
Φτέρες στους Βοτανικούς Κήπους στη Μελβούρνη.
Σύγχρονες ονομασίες

βλάχλα
βράχλα
φτέρα
φτέργα
φτεριά
φτερίδα
φτεριτσά
φτερίτσι

Αρχαίες ονομασίες

βλήχνον
βλήχρον
πτέριον
πτέρις

Άλλα είδη

Υπάρχουν και αυτοφυή στην Ελλάδα είδη που έχουν το όνομα φτέρη και ανήκουν στα Πτεριδικά.

Αθύριον η θηλύπτερις (Athyrium filix-femina) , σπάνιο είδος, φύεται σε σκιερά μέρη και καλλιεργείται ως καλλωπιστικό.
Δρυόπτερις η αρρενόπτερις (Dryopteris filix-mas). Το χρησιμοποιούν ως φάρμακο για τη διστομίαση (χλαπάτσα) των προβάτων.
Δρυόπτερις η βιλλάρειος . Το υποείδος ωχρά (Dryopteris villarii ssp. pallida) φύεται σε ορεινές περιοχές στην Ελλάδα, συνήθως κοντά σε βράχους.

Διακοσμητικά

Το κοινό όνομα φτέρη φέρουν και άλλα φυτά της ίδιας κλάσης. Καλλιεργούνται ως διακοσμητικά και ορισμένα εξ αυτών έχουν ξενική προέλευση.

Νεφρολεπίς η εξοχωτάτη (Nephrolepis exaltata). Το είδος αυτό ανήκει στο τροπικό και υποτροπικό γένος Νεφρολεπίς και το καλλιεργούν σε αυλές και κήπους.
Πτέρις η κρητική (Pteris cretica), του γένους πτέρις, αυτοφυής αλλά σπανιότατη στην Ελλάδα. Το είδος αυτό καλλιεργείται σπανιότερα.

Βιβλιογραφία

Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Φυτολογία, (τ. 10), Εκδοτική Αθηνών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Wikispecies logo
Τα Βικιείδη έχουν πληροφορίες για το θέμα:
Φτέρη
Commons logo
Τα Κοινά έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Φτέρη

Tree of Life Web Project: Filicopsida
Φτέρες και οι συγγενείς τους – Ταξινόμηση.
Βιβλιογραφία για τη φτέρη

Φωτογραφίες Φυτών

Φυτά

Scientific Library