Γεωγραφικές συντεταγμένες είναι δύο μεγέθη με τα οποία προσδιορίζεται η θέση των διαφόρων τόπων (εκτός των πόλων) και πλοίων στην επιφάνεια της γης και κατά προβολή θέσης αεροσκαφών υπεράνω αυτής. Ως βάση των γεωγραφικών συντεταγμάνων λαμβάνεται ο ισημερινός και ο πρώτος μεσημβρινός. Τις γεωγραφικές συντεταγμένες αποτελούν το γεωγραφικό πλάτος και το γεωγραφικό μήκος.

Γεωγραφικό πλάτος

Γεωγραφικό πλάτος (latitude) (φ) ενός τόπου στην επιφάνεια της γης ονομάζεται το τόξο του μεσημβρινού που περικλείεται μεταξύ του ισημερινού και του Παράλληλου του ίδιου του τόπου.

Το γεωγραφικό πλάτος χαρακτηρίζεται Βόρειο Β (North N) ή Νότιο Ν (South S) ανάλογα σε ποιό ημισφαίριο βρίσκεται ο τόπος. Τόποι του ίδιου ημισφαιρίου έχουν ομώνυμα πλάτη (same names) σε αντίθεση με τόπους διαφορετικού ημισφαιρίου που έχουν ετερώνυμα πλάτη (contrary names). (Αυτό λαμβάνεται σοβαρά υπ΄ όψη στους υπολογισμούς).

Το γεωγραφικό πλάτος μετράται σε μοίρες και υποδιαιρέσεις αυτών, πρώτα και δεύτερα από Ο° - 90° Β ή Ο° - 90° Ν (αρχής γενομένης της μέτρησης από τον ισημερινό με γεωγραφικό πλάτος Ο°).

* Παράδειγμα: Γεωγραφικό πλάτος φ= 10° 15΄ 30΄΄ Β ή αγγλικά latitude = 10° 15΄ 30΄΄ Ν.

(Σημείωση: Ιδιαίτερη προσοχή, το ελληνικό Ν δηλώνει το Νότιο ενώ το αγγλικό Ν (Νorth) δηλώνει το Βόρειο. Στην αναφορά στίγματος πρώτα δίδεται ή ζητείται το πλάτος φ.)

Γεωγραφικό μήκος

Γεωγραφικό μήκος (longitude) (λ) ενός τόπου στην επιφάνεια της γης ονομάζεται το τόξο του ισημερινού που περικλείεται μεταξύ του πρώτου μεσημβρινού και του μεσημβρινού του ίδιου του τόπου.

Το γεωγραφικό μήκος χαρακτηρίζεται Ανατολικό Α (East E) ή Δυτικό Δ (West W) ανάλογα σε ποιό ημισφαίριο βρίσκεται ο τόπος. Τόποι του ίδιου ημισφαιρίου έχουν ομώνυμα μήκη (same names) σε αντίθεση με τόπους διαφορετικού ημισφαιρίου που έχουν ετερώνυμα μήκη (contrary names). (Αυτό λαμβάνεται σοβαρά υπ΄ όψη στους υπολογισμούς).

Το γεωγραφικό μήκος μετράται σε μοίρες και υποδιαιρέσεις αυτών, πρώτα και δεύτερα από Ο° - 180° Α ή Ο° - 180° Δ (αρχής γενομένης της μέτρησης από τον πρώτο μεσημβρινό με γεωγραφικό μήκος Ο°).

* Παράδειγμα: Γεωγραφικό μήκος λ = 010° 15΄ 30΄΄ Α ή αγγλικά longitude = 010° 15΄ 30΄΄ E.

Γεωγραφικό στίγμα

Γεωγραφικό στίγμα (geographical position) ενός τόπου ή του σημείου που βρίσκεται ένα πλοίο είναι η τομή των παραπάνω γεωγραφικών συντεταγμένων.

* Σημείωση: Στην αναφορά του γεωγραφικού στίγματος ή στην αναζήτησή του, πρώτα δίδεται ή ζητείται το πλάτος και μετά το μήκος.

* Για περισσότερα καθώς και υπολογισμούς δείτε ίδιο άρθρο γεωγραφικό στίγμα.

Αστρονομία

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License