Αφροδίτη

Η Αφροδίτη είναι ο δεύτερος σε απόσταση απο τον Ήλιο πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος. Ο πλανήτης Αφροδίτη, όταν τον παρατηρούμε με γυμνό μάτι είναι το πιο λαμπερό αντικείμενο στον ουρανό μετά απο τον Ήλιο και τη Σελήνη.

Ιστορία

Η Αφροδίτη ήταν γνωστή από τους αρχαίους χρόνους, καθώς είναι εύκολα ορατή στον ουρανό. Ονομάζονταν επίσης Εωσφόρος ("αυτός που φέρνει το φως") το πρωί και Έσπερος το δειλινό. Η σύγχρονη ονομασία της είναι αντίστοιχα Αυγερινός και Αποσπερίτης. H θεά Αφροδίτη κατά τη μυθολογία ήταν η προσωποποίηση της ομορφιάς και προστάτιδα του έρωτα. Ο πλανήτης Αφροδίτη, όταν τον παρατηρούμε με γυμνό μάτι είναι το πιο λαμπερό αντικείμενο στον ουρανό μετά απο τον Ήλιο και τη Σελήνη. Έτσι είναι προφανής ο λόγος που δόθηκε το όνομα της πιο λαμπερής θεάς στο συγκεκριμένο πλανήτη.

Θέση στο ηλιακό σύστημα

Η Αφροδίτη είναι ένας από τους τέσσερις εσωτερικούς, γαιώδεις πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος. Απέχει κατα μέσο όρο 108 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο. Η τροχιά της περιφοράς της Αφροδίτης γύρω από τον ήλιο είναι σχεδόν κυκλική, αντίθετα με τους άλλους πλανήτες των οποίων οι ελλειπτικές τροχιές παρουσιάζουν μεγάλη εκκεντρότητα. Η περίοδος περιφοράς είναι 0,62 γήινα έτη. Η ελάχιστη απόσταση απο τη Γη είναι 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ η μέγιστη είναι 257 εκατομμύρια χιλιόμετρα· έτσι η Αφροδίτη είναι ο πλανήτης που βρίσκεται πιο κοντά στη Γη.

Φυσικά χαρακτηριστικά

Η Αφροδίτη έχει μάζα 4,87·10²⁴ kg (0,83 αυτής της Γης και έκτη στο Ηλιακό Σύστημα). Η μέση πυκνότητά της είναι 5243 kg/m3. Η διάμετρός της είναι 12104 km, 0,95 της διαμέτρου της γης. Για το λόγο αυτό, της ομοιότητας σε μάζα και μέγεθος, χαρακτηρίζεται μερικές φορές και αδελφός πλανήτης της Γης.

Η ατμόσφαιρα αποτελείται κατά 96% απο διοξείδιο του άνθρακα και ένα μικρό ποσοστό αζώτου. Το βασικό συστατικό των νεφώσεων πάνω από το στρώμα του διοξειδίου του άνθρακα είναι θειικό οξύ. Αυτά τα δύο αέρια συνδυασμένα στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης συντηρούν ένα έντονο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Για αυτό το λόγο, η Αφροδίτη έχει μια μέση επιφανειακή θερμοκρασία που διατηρείται σχεδόν σταθερή περίπου στους 460 oC (αρκετή για να λιώσει ένα κομμάτι μόλυβδο). Η πίεση στην επιφάνεια της Αφροδίτης είναι περίπου 90 ατμόσφαιρες. Μια τέτοια πυκνή ατμόσφαιρα προκαλεί έντονη διάθλαση στο ηλιακό φως, και κάποιος παρατηρητής στην επιφάνεια του πλανήτη θα έβλεπε τα αντικείμενα καμπυλωμένα.

Η σύσταση της Αφροδίτης είναι παρόμοια με αυτή της Γης. Η επιφάνειά της έχει πάρα πολλά (πάνω από 1600) ηφαίστεια, ηφαιστειακούς κρατήρες, όρη και πεδιάδες λάβας. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η Αφροδίτη είναι σήμερα γεωλογικά ενεργή. Η ενεργότητα των ηφαιστίων της Αφροδίτης έχει τερματιστεί εδώ και περίπου 500 εκατομύρια χρόνια, σύμφωνα με τις ενδείξεις. Δεν υπάρχει επίσης ούτε τεκτονική δραστηριότητα.

Η περίοδος περιστροφής γύρω από τον άξονά της (η μέρα της Αφροδίτης) διαρκεί 243 μέρες, με αποτέλεσμα τα δυο ημισφαίρια της Αφροδίτης να δέχονται εντελώς διαφορετικές ποσότητες φωτός· το ένα ημισφαίριο είναι επί 120 περίπου μέρες βυθισμένο στο σκοτάδι, ενώ το άλλο δέχεται όλη την ηλιακή ακτινοβολία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση στην ατμόσφαιρά της ανέμων. Αυτοί, σε συνδυασμό με την μεγάλη πυκνότητα της ατμόσφαιρας και το έντονο φαινόμενο του θερμοκηπίου ισοκατανέμουν τη θερμοκρασία κι έτσι δεν υπάρχει μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στα δυο ημισφαίρια.

Η Αφροδίτη δεν έχει φυσικούς δορυφόρους, ούτε δακτύλιους.

Ο πλανήτης διαθέτει μαγνητικό πεδίο, το οποίο όμως είναι πολύ πιο αδύναμο από αυτό της Γης. Από αυτό το γεγονός προκύπτει το συμπέρασμα ότι η Αφροδίτη δεν διαθέτει ρευστό πυρήνα.

Θέση στον ουρανό

Η Αφροδίτη είναι ορατή με γυμνό μάτι από τη Γη. Μπορεί κανείς να τη δει νωρίς το πρωί, πριν την ανατολή του ηλίου (Αυγερινός), ή λίγο μετά τη δύση (Αποσπερίτης). Ο πλανήτης Αφροδίτη, όταν τον παρατηρούμε με γυμνό μάτι είναι το πιο λαμπερό αντικείμενο στον ουρανό μετά απο τον Ήλιο και τη Σελήνη. Επίσης είναι ο πλανήτης που βρίσκεται πιο κοντά στη Γη, με ελάχιστη απόσταση περίπου 50 εκατομμύρια χιλιόμετρα όταν οι θέσεις των δυο πλανητών είναι ευνοϊκές. Το επίπεδο της τροχιάς της Αφροδίτης γύρω από τον Ήλιο είναι σχεδόν ίδιο με αυτό της Γης· έτσι, παρατηρούνται από τη Γη διαβάσεις της Αφροδίτης μπροστά από τον ηλιακό δίσκο. Αυτές συμβαίνουν κάθε 120 έτη, σε ζευγάρια δυο διαβάσεων με διαφορά οκτώ χρόνων η μια από την άλλη. Η πιο πρόσφατη διάβαση έγινε το 2004 και η επόμενη θα συμβεί το 2012. Εκτός από εντυπωσιακά φαινόμενα, όταν παρατηρούνται με τηλεσκόπιο, οι διαβάσεις της Αφροδίτης αποτέλεσαν και τη βάση για πολύ χρήσιμα αστρονομικά πειράματα, καθώς επέτρεψαν τη μέτρηση της απόστασης της Γης από τον Ήλιο με σχετικά μεγάλη ακρίβεια.

Τροχιά και περιστροφή

Η Αφροδίτη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον ήλιο σε μια μέση απόσταση περίπου 108 εκατομμύρια χλμ, και ολοκληρώνει μια τροχιά κάθε 224,65 ημέρες. Αν και όλες οι πλανητικές τροχιές είναι ελλειπτικές, η τροχιά της Αφροδίτης είναι η πιό "στρογγυλή", με εκκεντρότητα 0,068. Όταν η Αφροδίτη βρίσκεται μεταξύ της γης και του ήλιου, σε θέση που ονομάζεται κατώτερη σύνοδος, πλησιάζει τη γη περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πλανήτη, και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 40 εκατομμύρια χλμ. Αυτό συμβαίνει κάθε 584 ημέρες κατά μέσο όρο.

Η Αφροδίτη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της μιά φορά κάθε 243 ημέρες, εκτελώντας έτσι την πιό αργή περιστροφή από οποιονδήποτε από τους μεγάλους πλανήτες. Λόγω του ότι η περιστροφή γύρω από τον Ήλιο διαρκεί κάπως λιγότερο, 224,7 γήινες μέρες, παρουσιάζει το παράδοξο ότι μία αστρική ημέρα στην Αφροδίτη διαρκεί περισσότερο από ένα έτος (243 και 224,7 γήινων ημερών αντίστοιχα). Εντούτοις, η διάρκεια της ηλιακής ημέρας στην Αφροδίτη είναι σημαντικά πιό μικρή από την αστρική ημέρα. Για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Αφροδίτης ο χρόνος από μια ανατολή στην επόμενη θα ήταν 116,75 μέρες, ενώ η κατεύθυνση της κίνησης του ήλιου στον ουρανό θα ήταν από την δύση πρός την ανατολή. Στον ισημερινό, η Αφροδίτη περιστρέφεται με 6,5 km/h, ενώ στη γη η αντίστοιχη ταχύτητα περιστροφής στον ισημερινό είναι περίπου 1.600 km/h.

Εξερεύνηση

Η Αφροδίτη είναι ο πιο "εύκολα" προσεγγίσιμος πλανήτης του ηλιακού συστήματος για αποστολές από τη Γη· ένα ταξίδι έως αυτήν απαιτεί, με τη σημερινή τεχνολογία, μολις τέσσερις μήνες. Έτσι, υπήρξε στόχος πολλών μη επανδρωμένων εξερευνητικών διαστημικών αποστολών κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, όμως το ενδιαφέρον ατόνησε κάπως όταν διαπιστώθηκαν οι ακραίες συνθήκες που επικρατούν στην επιφάνειά της. Προηγουμένως, πιστευόταν ότι κάτω από τα πυκνά σύννεφα μπορεί να υπήρχαν ωκεανοί και ενδεχομένως ζωή, κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που συμβαίνει πραγματικά.

Η πρώτη επιτυχημένη αποστολή ήταν ο Mariner 2 των Αμερικανών, που μας έστειλε τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες από τον πλανήτη το 1962. Ακολούθησε η σειρά Venera των Σοβιετικών, που κατάφερε την πρώτη προσεδάφιση με το Venera 3 του 1966 -την πρώτη προσεδάφιση ανθρώπινης κατασκευής σε άλλο πλανήτη- που ακολούθησαν τον επόμενο χρόνο τα Venera 4 και Mariner 5. Η πρώτη "μαλακή" προσεδάφιση στον πλανήτη έγινε με το Venera 7 του 1970 -πριν από αυτή την αποστολή, όλες οι υπόλοιπες είτε παρατήρησαν τον πλανήτη από τροχιάς είτε συντρίφτηκαν από την υψηλή πίεση της ατμόσφαιρας. Οι Σοβιετικοί συνέχισαν να στέλνουν διαστημοσυσκευές της σειράς Venera στην Αφροδίτη έως και το 1983, κάνοντας αναλύσεις του εδάφους και της ατμόσφαιρας και παίρνοντας φωτογραφίες της επιφάνειας (για πρώτη φορά με το Venera 9 του 1975).

Το επόμενο βήμα στην εξερεύνηση του πλανήτη έγινε με τη διαστημοσυσκευή Magellan της NASA που έφτασε στην Αφροδίτη το 1989 και χαρτογράφησε για τέσσερα χρόνια με ραντάρ το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, αποκαλύπτοντας τα χαρακτηριστικά της επιφάνειας, τους μηχανισμούς που τη διαμορφώνουν καθώς και το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη.

Το 2006 εκτοξεύτηκε η πρώτη Ευρωπαϊκή αποστολή προς την Αφροδίτη, το Venus Express, που θα μείνει σε τροχιά γύρω της για ενάμισι χρόνο και θα μελετήσει κυρίως την ατμόσφαιρά της σε διάφορα μήκη κύματος, καθώς και το κλίμα και την επιφανειακή θερμοκρασία.

Αστρολογία

Στην αστρολογία ο Αφροδίτη ειναι κυβερνήτης του Ταύρου και του Ζυγού .

Πηγές

* W.H. Smith World Atlas, εκδόσεις W.H. Smith, Λονδίνο 1979

* http://www.solarviews.com

* Windows to the Universe team. Venus. Boulder, CO: (c) 2000-04 University Corporation of Atmospheric Research (UCAR), (c) 1995-1999, 2000 The Regents of the University of Michigan, Τελευταία τροποποίηση 12/01/2005. Διαδικτυακή πηγή: http://www.windows.ucar.edu. Ανακτήθηκε στις 22/04/2006

Το Ηλιακό Σύστημα Ήλιος | Ερμής | Αφροδίτη | Γη (Σελήνη) | Άρης | Αστεροειδείς Δίας | Κρόνος | Ουρανός | Ποσειδώνας Ζώνη του Κάιπερ | Νέφος του Oort